Charles Baudelaire : Een keuze uit zijn brieven. Brussel, België. Aan Madame Paul Meurice. 18 februari 1865

Aan Madame Paul Meurice
Brussel, zaterdag 18 februari 1865.

Geachte mevrouw,

   Uw brieven zijn altijd vol goedheid ; maar het plezier dat deze goedheid mij geeft sluit niet mijn ogen voor uw satirische talenten, waar ik overigens nooit aan getwijfeld heb.
Ik was bijzonder geraakt door wat u zei over wat mijnheer Meurice van mij denkt.
Bedank hem maar van mij.

   Manet had me al iets geschreven over die affaire Melmoth.
Ik was geïrriteerd om twee redenen: de eerste is dat ik altijd al doordrenkt was van dat bizarre gevoel dat men mooie dingen niet moet laten zien, en dat men er op een aristocratische manier van moet genieten; de tweede reden is dat ik me nog heel goed kan herinneren dat ik acht maanden geleden met Verboeckhoven had gesproken over boeken die maar weer eens uitgebracht moesten worden.
Hij kende Maturin niet, en ik vertelde hem wie dat was.
Hij zei: “Ik zal het er met Lacroix over hebben.”
Maar ik heb mezelf helemaal niet als vertaler aangeboden.
Ik ben een beetje bang van dat soort werk.
Ik ben veel tijd kwijt geraakt aan de vertalingen van Edgar Poe , en het goede dat ik er aan over heb gehouden is dat enkele zogenaamd goede tongen beweerden dat ik mijn poëzie van Poe had geleend, die ik tien jaar voordat ik het werk van deze laatstgenoemde had leren kennen, heb gemaakt.

   Ik beschouw vertalingen als een manier van luie mensen om ergens munt uit te slaan. De affaire zoals ik die u vertel, is niet in tegenstrijd met de manier waarop u mij die vertelt.
Alleen heb ik zonder het te weten de zaken van mejuffrouw Judith gedaan.
Ik heb mezelf niet aangeboden, maar toen de heren besloten hadden om Maturin te publiceren, verplichtte het goede fatsoen hen om dat werk aan te bieden aan degene die hen dat had gesuggereerd.

   En dus heb ik twee boekhandelaren in Parijs geschreven, Michel Lévy en Julien Lemer, om hen aan te raden die vertaling snel te laten uitvoeren.
Maar ook dat betekent niet dat ik mezelf daarbij heb aangeboden.
Ik geef toe dat ik er wel een zeker plezier uit zou halen om de heer Lacroix een poets te bakken - die ik overigens helemaal niet ken, met wie ik nog nooit gesproken heb, en die ik nog nooit gegroet heb.

   Nu zal ik antwoorden op enkele ideeën die u zo charmant heeft geopperd. Allereerst vergist mijnheer Meurice zich wanneer hij zegt dat hij Maturin beschouwt als een auteur die moeilijk te begrijpen is.
Het is in het Engels, maar zo eenvoudig, helder en duidelijk als maar mogelijk is. De moeilijkheid, als er al een moeilijkheid is, is niet het begrijpen, maar het uitdrukken.
Bij deze auteur zit iets bizars, een geweld in excessieve gevoelens, en ook een gewoonte van wonderbaarlijke metaforen, kortom, een vreemde stijl uit een ander tijdperk.
Het is een oude romanticus, en om hem goed te kunnen interpreteren moet je een oude romanticus zijn.

   Samenwerken met mejuffrouw Judith is waanzin.

   Voor wat betreft een werk met kritieken en een biografisch werk, mochten de heren dit al willen, daar zie ik een ander nadeel in. In een dergelijk werk moet er uitgelegd worden wat Maturin is, welke plaats hij inneemt in de geschiedenis van de moderne literatuur, wat satanische literatuur is, op welk vlak hij Byron raakt, etc. etc.

   En dus, ziet u het voor u, wat een dergelijk voorwoord voor een figuur zou slaan, als de vertaling geen goed beeld geeft van de naar voren geschoven schrijver! Ik wil best geloven dat de vertaling van mejuffrouw Judith goed zal zijn; maar ik weet ook dat de vertaalopdrachten van Lacroix over het algemeen erg slecht zijn.
Ik heb er enkele onder ogen gehad. Het wordt op zijn zuinigst gedaan, en door mensen die normaalgesproken, gezien hun situatie, twee talen verplicht zijn te spreken, maar die er nog niet eens één kennen.
(Zie hiervoor bijvoorbeeld eens l'Histoire de la guerre de Crimée, door Kinglake.
De misinterpretaties laten zich al raden, zonder de hulp van het origineel .)
Het zou misschien goed zijn als u mijn brief aan mijnheer Meurice zou voorlezen.
Hij zou het heel logisch vinden dat Manet en u mij hebben gewaarschuwd.

   In ieder geval, bedank hem maar voor de steun die hij me gegeven heeft in deze affaire.

   Ik deel in het geheel niet uw strenge mening over vrouwen die veel bloot tonen. Dit is heel aangenaam voor degenen die geen vrouw te verliezen hebben, voor degenen die zich buiten de menselijke belangen hebben gesteld en alleen maar afleiding zoeken in het kijken. Ik denk zelfs dat het aangenaam is voor diegenen die hun vrouw liever verbergen. Daar worden ze trots van.

   Praat nooit meer over de heren St...... tegen me. Dat zijn overigens benijdenswaardige mensen, met name Arthur, die denkt dat alle vrouwen voor hem vallen.
Maar dat is helemaal geen originaliteit, tenminste niet in dit land.
Iedere Belg is overtuigd van hetzelfde, wat met hemzelf te maken heeft.

   Geloof in mijn altijddurende vriendschap.

Ch. Baudelaire.

P.S. Ik veroordeel net als u alle wrede mannen die op de vlucht slaan voor vrouwen; maar om hen te verdedigen moet er wel bij gezegd worden dat de vrouwen veel minder lief zijn dan vroeger.

Madame Paul Meurice Tussen : 1870—1875. Étienne Carjat.1828-1906

  Inhoudsopgave     Volgende brief